اجرای آسانسور و تاییدیه استاندارد
آسانسور و اجرای انواع آن
آسانسور امروزه در اکثر ساختمان های میان مرتبه و بلند مرتبه برای جابجایی بین طبقات از آن استفاده می شود. آسانسور کلمه فرانسوی ascenseur و در انگلیسی از کلمه elevator ( بالابر، آسانسور) استفاده می شود. در واقع آسانسور اتاقک متحرکی است (کابین) که به وسیله آن از طبقه ای به طبقه دیگر جا به جایی صورت می گیرد که برخی از آنها برای حمل بار و برخی برای جا به جایی انسان طراحی می شود .
معرفی انواع آسانسور
- آسانسور های کششی
- آسانسور های هیدرولیک
- آسانسورهای وینچی (بالابرها)
- آسانسورهای مغناطیسی
- آسانسورهای کارگاهی
- آسانسورهای پنوماتیک
در این مقاله سعی داریم تا شما را با جزئیات آسانسورهای ساختمانی و نحوه کارکردن هرکدام از آن ها آشنا کنیم پس همراه ما باشید.
آشنایی با نحوه کار آسانسور کششی
یکی از متداول ترین نوع آسانسورها برای ساختمان های شهری میان مرتبه (4 یا 5 ،6 طبقه و بالاتر) آسانسورهای کششی هستند. اساس کار این نوع آسانسورها براساس قانون فیزیک در دبیرستان یعنی ماشین آتوود است که در دو سر نخ وزنه توسط فلکه قرقره جابجا می شوند که در آسانسورهای کششی این نخ همان سیم بکسل ها هستند و قرقره همان فلکه موتور و در یک سمت وزنه ، کابین به همراه بار زنده (ظرفیت آسانسور) و در سمت دیگر وزنه تعادل (داخل قاب وزنه) که اساسا یا چدنی یا بتنی هست استفاده می شود.
اما دلیل استفاده از وزنه تعادل چیست؟
در آسانسور کششی، از موتور آسانسور، برای بالا و پایین بردن کابین آسانسور و از کادر وزنه، برای کاهش فشار وارد بر موتور که سبب استفاده از موتورهایی با توان کمتر می شود استفاده می کنیم. در ماشین آتوود همواره وزن وزنه‌ها ثابت و برابر هستند. اما در آسانسور های کششی وزن کابین آسانسور همواره در حال تغییر است و اگر کادر وزنه هم وزن ظرفیت کابین آسانسور باشد برای بالا و پایین بردن کابین در زمان خالی بودن فشار بسیار زیادی به موتور وارد می شود، به همین خاطر وزن وزنه تعادل همواره نصف ظرفیت کابین به اضافه وزن خود کابین است (وزن هر نفر در محاسبات مربوط به آسانسور 75 کیلوگرم) این امر باعث میشود که در زمان خالی و پر بودن کابین نصف نیروی مورد نیاز در حالت قبل به موتور وارد شود.
و اگر وزنه تعادل کار نشود مجبوریم از موتورهای بسیار قوی با کیلووات بسیار بالا استفاده کنیم . مثلا برای یک آسانسور 6 نفره (وزن هر نفر 75 کیلوگرم) ظرفیت کل 450 کیلوگرم هست که وزنه تعادل نصف این وزن یعنی 225 کیلوگرم به اضافه وزن خالی کابین است .
اجزای آسانسور های کششی
- چاله (چاهک) و چاه آسانسور
- شاسی کشی آسانسور
- ریل های راهنما
- کابین آسانسور
- موتورخانه
- سیستم ترمز ایمنی (پاراشوت)
- سیستم کنترل کننده مکانیکی سرعت (گاورنر)
- بافر( ضربه گیر)
- وزنه تعادل
- درب های طبقات
چاله (چاهک) و چاه آسانسور
به قسمت پایین چاه آسانسور چاله یا چاهک آسانسور می گویند و تونل عمودی که از روی فونداسیون تا زیر موتور آسانسور ادامه می یابد چاه آسانسور می گویند .
نکته مهم و حائز اهمیت که بیشتر در اسکلت های بتنی به وجود می آید ناشاقول بودن تیرهای دور چاه آسانسور در طبقات یا پیچیدگی و تابیدگی آن است که در شاسی کشی آسانسور ما را دچار مشکل می کند و گاه باعث کوچک شدن چاه آسانسور و کوچک شدن کابین و پرداخت خلافی به شهرداری و … می شود.
شاسی کشی یا آهن آسانسور
اسکلت اصلی آسانسور که وزن موتور و کابین و … به آن وارد می شود و ریل های راهنما از جمله ریل کابین و ریل وزنه تعادل بر روی آن نصب می شود ، در واقع پروفیل های چهار گوشه چاه آسانسور هستند که به وسیله ی پلیت ها در طبقه به سقف سازه ای متصل هستند و چهار گوشه آن روی فونداسیون از طریق بیس پلیت ها نیرو را به فونداسیون منتقل می کنند.
تایید اسکلت آسانسور به عهده مهندس ناظر می باشد و باید در نقشه های سازه نقشه اسکلت آسانسور طراحی شود . که در ساختمان های میان مرتبه کمتر طراحان در نقشه های سازه آن را می آورند که مهندس ناظر میتواند درخواست این نقشه را بکند.
ریل های راهنما آسانسور
ریل های راهنما اجزای فلزی با مقطع سپری شکل T شکل و L شکل هستند که مسیر حرکت کابین و وزنه تعادل در این ریل ها می باشد. این ریل ها بوسیله بست ها و براکت ها به وسیله جوش و پیچ روی شاسی سوار می شوند و شاقولی و ریسمانی کار شدن آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که مسیر حرکت کابین و وزنه تعادل است.
کابین آسانسور
کابین همان اتاقک آسانسور هست که برای جا به جایی مسافرین در حمل آسانسور نفربر و جابجایی وسایل در آسانسور باربر استفاده می شود که این کابین که از کف و سقف و دیواره ها تشکیل شده بر روی شاسی مخصوصی که کارخانه ساخت کابین می سازد سوار شده و کفشک ها به بدنه شاسی بسته می شوند و برروی ریل حرکت می کنند در زیر این کابین شاسی یا یوک آن می باشد و قسمت پاراشوت یا ترمز ایمنی دراین قسمت کار می شود .
قاب وزنه تعادل نیز به همراه کابین خریداری می شود و کار ساخت آن توسط سازنده کابین انجام می شود که بعدا وزنه های چدنی یا بتنی در قاب وزنه جاگذاری می شوند. کابین دارای یک قسمت درب داخلی می باشد که به صورت اتومات باز و بسته می شود و درب های طبقات به دو صورت تلسکوپی و تمام اتومات موجود می باشند. از لحاظ ظاهری داخل کابین مدل های مختلفی موجود می باشد از جمله mdf معمولی ، هایگلس ، ترکیب mdf با استیل ، تمام استیل ، آیینه تزئینی داخل کابین و…
موتورخانه
فضایی است که در آسانسور های کششی در بالاترین نقطه که سیستم محرکه ( موتور گیربکس) و تابلو های کنترل آسانسور ( شامل مدار فرمان که امروزه 3vf کار می شود ، قدرت، که وظیفه کنترل حرکت را به عهده دارند ) کار می شود و در واقع سیستم کنترل آسانسور در موتورخانه قرار دارد.
در نوع دیگری از آسانسور های کششی که بدون موتورخانه اجرا می شوند و به Room Less معروف اند برای ساختمان هایی که داری روف گاردن هستند و در بام نیز ایستگاه دارند کار می شود. برای اطلاعات بیشتر از نحوه اجرای آسانسور های روم لس می توانید به پیج اینستگرام ریکو سازه مراجعه کنید.
سیستم ترمز ایمنی (پاراشوت)
این سیستم که معمولا در پایین وزیر کابین مستقر می شود در مواقع اضطراری با افزایش غیر عادی سرعت آسانسور فعال شده و بوسیله قفل شدن کابین در ریل های راهنما متوقف می شود. که یکی از تست های مهم در حین اخذ استاندارد آسانسور توسط شرکت های بازرسی همین تست سیستم پاراشوت است. یکی از بهترین برندهای پاراشوت ، پاراشوت فراز لطفی است.
سیستم کنترل کننده مکانیکی سرعت (گاورنر)
وسیله مکانیکی است که سیم بکسل آن روی قرقره حرکت کرده و در صورت سرعت بیش از حد برق موتور قطع شده و سیستم پاراشوت جهت قفل کردن حرکت کابین در ریل فرمان می دهد.
ضربه گیر (بافر)
قطعه ای است ارتجاعی شکل که در زیر کابین و زیر قاب وزنه تعادل قرار می گیرد که تا حدی جلوی ضربه ناشی از برخورد کنترل نشده کابین و قاب وزنه را با کف چاله آسانسور می گیرد. دقیقا در چاله آسانسور و زیر قسمت بافر سکویی به قطر 20 و ارتفاع استاندارد در زیر کابین و قاب وزنه اجرا میشود که ،هم جهت وارد شدن فرد ( سرویس کار ، بازرس ) به پایین چاله می باشد و هم نشیمن بافر روی سکو.
وزنه تعادل
همان طور که قبل تر اشاره شد وزنه تعادل در قاب وزنه مستقر شده که وزن آن معادل وزن کابین به اضافه نصف وزن ظرفیت کابین می باشد ، که این وزنه ها یا بتنی هستند یا چدنی که اکثرا بتنی هستند که در قالب ورق گالوانیزه ریخته می شود و در قاب وزنه قرار می گیرد.
درب های طبقات
درب های طبقات که درب های تمام اتومات سه لته و دو لته که به طرفین کشویی باز می شوند و یا به یک سمت جمع می شوند یا درب های تلسکوپی که به صورت دستی باز می شوند و یک درب اتومات داخل کابین جهت حفاظت از اشخاص در حین حرکت کابین می توان نام برد.
از نکات مهم در حین خرید درب ها ضخامت ورق و کیفیت ساخت درب هاست که توصیه می شود از کارخانه های با کیفیت خریداری شود تا بعد از نصب با مشکل باز کردن درب حین باز شدن و صدا های زیاد در بهره برداری مواجه نشوید.
آسانسورهای هیدرولیکی
آسانسورهای هیدرولیک یکی از انواع آسانسور ها هستند که به دلیل نداشتن سیم بکسل و وزنه تعادل اولا اندازه کابین بزرگتری به ما می دهند دوما نیاز به موتورخانه در بالاترین قسمت ندارند و تمام تجهیزات آن در چاله آسانسور اجرا می شود. در واقع حرکت این آسانسور ها با جک هیدرولیک که یا از زیر به کابین وصل می شود یا از کناربه آن متصل می شود انجام می گیرد، که در نتیجه حرکت نرم تری را به ما می دهد .
در واقع موتور این آسانسور به همراه یک شیر الکتریکی مخصوص به نام پاوریونیت در ظرف روغن غوطه‌ور هستند و وظیفه تامین فشار روغن برای جک هیدرولیک را دارند. در آسانسورهای هیدرولیکی تنها در حرکت رو به بالا نیاز به کار کردن موتور وجود دارد و در حرکت رو به پایین آسانسور تنها با باز شدن شیر پاوریونیت صورت می گیرد. از نظر مصرف انرژی آسانسورهای هیدرولیک با آسانسورهای کششی مصرف تقریبا برابری دارند.
اما به نسبت هزینه تعمیر و نگهداری بیشتری دارند در جمع بندی در مورد این نوع آسانسور ها میتوان به این مورد اشاره کرد که این آسانسور ها در ساختمان های حداکثر تا 5 طبقه می توان استفاده کرد بخاطر محدودیت طولی جک و فضای مفید کابین بیشتر و حرکت نرم تر و ظاهری زیباتر نیز از مزایای این آسانسورها می باشد.
اخذ تاییدیه و استاندارد آسانسور
بعد از اجرای آسانسور توسط شرکت آسانسوری از مرحله اول که شاسی کشی آسانسور در مرحله اسکلت بندی و سفت کاری شروع به کار می کند تا راه اندازی آسانسور در مرحله بعد برای گرفتن پایان کار ساختمان نیاز به تاییدیه استاندارد آسانسور هست که روند کار به این صورت است :
شرکت مجری آسانسور درخواست بازرس از شرکت های بازرسی مورد تایید اداره استاندارد میکند و پس از قرار گفتن در نوبت بازرس برای بررسی آسانسور بازدید به عمل می آورد و اگر ایرادی مشاهده کند لیست کرده اعلام میکند تا موارد مرتفع گردد .
تذکر :
اجرای آسانسور ریزه کاری ها و ضوابط خاصی دارد که از مکانیکی آن گرفته تا موتورخانه و چاله آسانسور و موارد تابلو کنترل و برقی که باید برای اجرای آسانسور رعایت شود تا مستحق گرفتن تاییده از استاندارد باشد در نتیجه برای اینکه دچار درد سر نشوید با شرکت آسانسوری مطمئن کار کنید.
نکته حائز اهمیت:
استاندارد آسانسور به بررسی موارد استاندارد می پردازد و اسکلت و تایید آسانسور منوط به تایید ناظر سازه است و موارد کنترلی موتورخانه به عهده ناظر تاسیسات برقی و مکانیکی جهت موتور است که سر جمه تایید نهایی توسط ناظر هماهنگ کننده ارائه می گردد پس در اجرای آسانسور به این امر دقت کنید و در نحوه اجرا با ناظر هماهنگ کننده هماهنگی های لازم را انجام دهید.
از نکات مهم بعد از اخذ تاییدیه استاندارد
از نکات مهم بعد از اخذ تاییدیه استاندارد آسانسور گرفتن بیمه آسانسور به صورت سالیانه و بازرسی و تعمیر نگهداری دوره ای آسانسور هست که بیمه را در سال اول شرکت آسانسوری به همراه مدارک استاندارد ارائه می دهد اما در سال های بعد وظیفه مدیر ساختمان هست که سالیانه برای بیمه آسانسور اقدام نماید در غیر این صورت در صورت بروز حادثه مسئول خواهد بود. اما در مورد تعمیر نگه داری باید با شرکت آسانسوری جهت بازرسی دوره ای قرار داد بسته شود تا مسئولیت مدیر ساختمان کمتر گردد .